Dartelende neushoorns in Zuid-Afrika, (deel 1)

  En daar gaan we dan, door de Kalahari richting Zuid Afrika. Wat klinkt dat stoer zeg. Hier halen de Bosjesmannen met een lijmstokje de mieren uit hun nesten om ze vervolgens op te eten. Niet dat wij dat onderweg zien, want de Bosjesmannen zijn al lang geleden verdreven uit dit gebied omdat ze al het wild uitroeide. Wat we nog wel zien zijn de ‘geciviliseerde’ Bosjesmannen die proberen wat traditioneel waar te verkopen. Van te voren dachten we dat het een reis zou worden door dorre landschappen en kale vlaktes. Niets van dat is waar. De Kalahari is een halfwoestijn van ongeveer 900.000 km2 groot. Het is eigenlijk niet eens een woestijn omdat er aanzienlijk meer regen valt dan in een echte woestijn. We zien naast zandwoestijn ook grote stukken grassige steppe en savanne. De uitzichten zijn prachtig en zeer kleurrijk. Overal zien we duinen van rood zand en groen/gele vegetatie. De bomen die er staan zijn veelal bewoond door duizenden vogeltjes die er hun nesten in hebben gebouwd. In dit gebied leefde de Bosjesmannen en de San, en het is tevens 1 van de dunst bevolkte gebieden ter wereld. Dit uiteraard vanwege de enorme droogte. Geologen veronderstellen dat de Kalahari een van de aller-oudste stukken van de vaste aardkost is, met een leeftijd van ongeveer 3,5 miljard jaar. We stoppen onderweg op een plek waar we mesosaurusfossielen kunnen bekijken en dit is toch wel heel erg bijzonder om te zien. Je zou werkelijk gaan geloven dat dit het oudste stuk aarde is.

  We rijden via Mata-Mata naar de grensovergang met Zuid Afrika. Deze grensovergang gaat door het Kgalagadi Transfrontier NP. Je kunt hier de grens niet over zonder 2 nachten in het park te overnachten. Deze regeling is er om te voorkomen dat dit NP enkel en alleen gebruikt wordt als grensovergang. Geen straf uiteraard, zeker als later blijkt dat dit een fantastisch park is met veel wild. We kopen een wildcard die ons toegang geeft tot alle NP’s in Zuid Afrika. Het is een goede investering omdat we weten dat we veel parken willen gaan bezoeken in Zuid-Afrika. En wat een geluk hebben we deze keer, want we zien leeuwen, cheeta’s, veel klein wild zoals de manguste, klipspringers en voor de eerste keer een luipaard.

  En wie zien we nog meer, 1 keer raden? Jo en Barbara! Zij zijn via de andere kant het park ingekomen want voor hen is het rijden door de Kalahari alleen mogelijk op goede wegen en dus hebben zij de Zuid Afrikaanse kant gekozen. Het weerzien is hartelijk en we troeven elkaar af wat betreft de hoeveelheid wild we hebben gezien. Deze keer hebben wij meer geluk gehad dan zij. Ook de volgende dag gaan we het park in en zien we weer het nodige wild. Het is dat de wegen in dit park echt verschrikkelijk slecht zijn, anders hadden we graag nog een dag gegaan, maar inmiddels hebben we 4 schokbrekers versleten en de auto begint nu wel erg te zwabberen.

Die dag sluiten ook Thomas en Andrea (die we in Namibië ontmoet hebben) aan, en het blijkt dat ook zij Jo en Barbara kennen van weleer. We besluiten om de dag erop met z’n 6en via de ‘Kalahari red dune road’ naar Upington te rijden waar we allen het een en ander moeten regelen. ’s Avonds hebben we een gezellige BBQ met heftige discussies over de wereldpolitiek, en met name over de ‘toestand’ in Afrika. De meningen zijn verdeeld maar we zijn het er allen over eens dat in de tijd dat de blanken Zuid-Afrika regeerden, het een stuk beter ging in dit land. Met name in de ‘zwarte plaatsen’ waar we doorheen rijden voelt de sfeer anders. Door de dwaze wetten van de apartheid zijn er in het verleden vele illegalen kampementen ontstaan die ook na het afschaffen van de apartheid in tact zijn gebleven. Dit bepaald tot op de dag van vandaag het beeld van de samenleving.

Vanuit een blank standpunt was apartheid niet meer dan wat het woord betekent: afscheiding, een manier om bepaalde gebieden voor henzelf te reserveren. En heel simpel gezegd hadden de zwarte Afrikanen  dus ook hun eigen gebied. Dat deze voornamelijk bestonden uit krottenwijken, waar men geen mogelijkheid had om een gezin en een toekomst op te bouwen omdat zij slechts goed genoeg waren voor de goedkope arbeid van de blanken, daar werd niet over gepraat. De apartheid beroofden de zwarte Afrikanen letterlijk van hun rechten als burgers en van hun menselijke waardigheid. In begin jaren 90 werd de apartheid afgeschaft en met het afschaffen van de apartheid groeide ook de angst onder de blanke Afrikanen. Tot die tijd bezaten de blanken alle rijkdom en het beste land. De grootste groep bestond uit mensen van Nederlandse komaf, de zogenaamde Afrikaners. Hun families woonde hier al 400 jaar en zij spraken een taal die afweek van het Nederlands, maar die tot op de dag van vandaag nog steeds gebruikt wordt.

  We hebben een gezellige tijd samen en na 2 dagen Upington besluiten wij om verder naar het oosten te rijden. We willen naar het ‘Kruger NP’ gaan. Deze tocht is ongeveer 1500 kilometer en aangezien het hoog zomer is hier zullen het vermoeiende dagen worden. We nemen afscheid en zullen elkaar nu pas weer tegenkomen in april omdat al onze auto’s op hetzelfde schip naar Bremershaven gaan.

  Nu we in Zuid-Afrika zijn, valt ons direct het aantal politiemensen op straat op, en zelfs op de camping rijdt politie rond. Dat voelt een beetje vreemd na ruim 5 weken Namibië waar we niet 1 politieman hebben gezien. Het is algemeen bekend dat nergens ter wereld het verschil tussen blank en zwart zo duidelijk is als in Zuid-Afrika. Zuid-Afrika is nl een multi-etnisch en multicultureel land. Het heeft de grootste van oorsprong Europese en Indiase bevolking van Afrika. Naar schatting is hier 80% zwart en 20% blank of Indisch/Aziatisch. Tijdens onze reis hebben we vaak blanke Zuid Afrikanen gesproken die vertellen dat het niet goed gaat met het land. Zij zijn zelfs bang om hun land te verlaten en kunnen zich niet voorstellen dat wij als blanken door zoveel Afrikaanse landen hebben durven rijden. Angst is hier duidelijk aanwezig onder de blanken, dat kun je o.a. zien aan de enorme hekken die er overal geplaatst zijn. En dat is niet voor niets, want Zuid-Afrika kent naast de aidsepidemie een heel andere nationale crisis en dat is de misdaad. Het is één van vijf landen wereldwijd waar georganiseerde misdaad een negatief effect op de economie heeft en hoge extra kosten veroorzaakt.

  Vanaf 1647 zijn hier Hollandse invloeden, omdat in die tijd Hollanders die als schipbreukelingen aanspoelden, zich vestigden op Kaap de Goed Hoop. Het ‘Afrikaans’, zoals ze de taal hier noemen, is daardoor een vermenging van Nederlandse woorden in een rommelige zinsopbouw. Het is een moeilijk te volgen taal, ook al praten ze ‘biki langsaam’, wij kunnen er niet altijd alles van maken. Als we met iemand praten doen we dat toch veelal in het Engels.

  Vanuit Upington rijden we naar het oosten en overnachten de eerste nacht in Kuruman en de dag erop in Rustenburg bij Human en Pam, in het ‘President Paul Kruger guest lodge’. Human is een fervent liefhebber van oude verbrandingsmotoren die hij restaureert, en we nemen ’s morgens de tijd om zijn museum te bekijken.

  Vanuit Rustenburg rijden we langs Johannesburg en Pretoria af. Hier is het aanzienlijk drukker in het verkeer en we betalen een aantal keer voor de tolweg. Overal zien we mijnbouw plaatsvinden en momenteel wordt er op verschillende plekken in het land gestaakt. We zien brandende autobanden langs de weg als teken van protest. We rijden naar de ‘Loskopdam’ waar we de volgende dag doorbrengen in het park waar we wat wild zien en mooie uitkijkpunten hebben over de dam en de omgeving.

Als we vervolgens de route oppakken richting Dullstroom, zien we een man op de weg liggen. Hij ligt erbij alsof hij dood is. We stoppen, roepen vanuit de auto, maar geen reactie. Het ziet er niet naar uit alsof hij is overvallen, maar zijn borstkast gaat niet op en neer en hij reageert niet op ons roepen. We schatten hem een jaar of 40. In ons achterhoofd spelen alle waarschuwingen die we overal krijgen en we stappen daarom niet uit de auto. We zien in de verte een auto komen en hopen maar dat zij iets voor hem kunnen doen. Beetje raar gevoel om zo maar weg te rijden, maar voor hetzelfde geld is het een valstrik en zitten zijn vriendjes te wachten in de struiken.

  In de buurt van Dullstroom overnachten we bij Karen en haar echtgenoot en brengen een gezellige avond door in het plaatselijk pub. Ook met hen praten we over de politieke toestand in Zuid-Afrika, en ook zij spreken hun zorgen uit en hopen op een goede afloop van de komende verkiezingen. Het lijkt misschien wat vreemd dat we hier met iedereen over de politiek praten, maar het is hier aan de orde van de dag. Wij proberen zelf altijd zo veel mogelijk de positieve kant te belichten van de Afrikaanse landen want het is zo gemakkelijk om slechte verhalen te vertellen over o.a. politieke leiders. Maar hier in dit land is dat toch wat moeilijker omdat er bijna niets goeds te melden is wat betreft de huidige regering. Nelson Mandela, als de onversaagde bruggenbouwer die overal en altijd hoop uitstraalde, was eens de leidende kracht van het land en het continent. Hij keerde na 27 jaar gevangenschap terug en trok als een magneet mensen aan met zijn brede glimlach en ietwat excentrieke, ouderwetse hoffelijkheid. Een man met een stem en een visie die het recht had verworven om grote woorden te spreken over het leven en de politiek. Sinds die tijd ontbreekt het Afrika aan goed leiderschap, dat valt ons keer op keer weer op en niet alleen hier. Men zegt dat de huidige regering niet bekwaam is, niet geschoold en dus afhankelijk van anderen die het werk moeten doen. En die andere blijkt dan toch weer een blanke te zijn.

  Vanuit Dullstroom slingeren we van 3000 meter naar beneden en bezoeken ‘Pilgrims Rest’. Dit dorp is tot nationaal monument verheven. Het gebied werd in 1873 officieel tot "Gold field" benoemd. Hier leek geen eind aan het goud te komen waardoor er steeds meer huizen kwamen die de tenten vervingen. De meeste huizen staan er nog zoals ze toen bewoond werden. Er wordt nog steeds op hele kleine schaal goud gevonden. Het zijn voornamelijk hobbyisten die hier een sport in zien.

  “Het adembenemende uitzicht vanaf ‘God’s Window’ in de heuvels van KwaZulu strekt zich uit van noord naar zuid, en van oost naar west over de massieve bergruggen en diepe, kronkelende dalen naar de eindeloze vlakten daarachter”. Zo luidt de tekst in de Lonely Planet waardoor onze tocht naar de Kruger via dit gebied, over de ‘panorama view’ loopt. Echter, God’s Window, Worlds End en de Blyde River Canyon hullen zich in een hele dikke mist en een zwaar wolkendek. Het regent inmiddels al 4 dagen als we dit gebied bereiken en dat maakt dat we niets, maar dan ook werkelijk helemaal niets van deze veelbelovende omgeving zien. Als we verder rijden klaart het weer langzaam op en zien we gelukkig ook weer waar we rijden. We staan even later een poosje stil omdat er (weer) een vrachtwagen is verongelukt.

  In Phalaborwa bezoeken we de ‘Amarula Lapa’, de plek waar Amarula wordt gepromoot. Deze heerlijke likeur wordt gemaakt van de ‘marulavrucht’ die in deze streek groeit. Vervolgens vindt de vervaardiging ervan plaats in Kaapstad. De dag begint zoals alle dagen wel zouden mogen beginnen, nl met een glas ‘Amarula on the rocks’, gevolgd door een ‘Amarula koffie’. En even daarna rijden we het Kruger NP in. Tja, geen beter leven dan een goed leven!

  Het Kruger NP is 360 kilometer lang en 60 kilometer breed. Een enorm uitgestrekt gebied dus met heel veel soorten wild. Bijna alles is hier te zien, als je tenminste in de juiste periode hier bent. En dat zijn we dus duidelijk niet, want er valt zoveel regen deze dagen dat heel veel land overstroomd is en dus niet begaanbaar. De rivieren stromen breed over de wegen en de gravelwegen zijn drassig en modderig. Wegen zijn hierdoor afgesloten en alleen de mainroad is open. Ondervinden we hier dan de echte gevolgen van de klimaatverandering?  Zuid-Afrika is eigenlijk een droog land, kent hoge temperaturen en lage luchtvochtigheid met name in de winter, en heeft dus hierdoor een hoge verdamping. We kunnen het ons moeilijk voorstellen want momenteel is de luchtvochtigheid wel 95% en het is verstikkend heet overdag. En dan te bedenken dat er een groot milieuprobleem in Zuid-Afrika heerst, nl tekort aan zoet water. Er zijn in Zuid-Afrika weinig meren (vijf in totaal) en weinig rivieren. De mensen verbruiken meer water dan er is. Ook wordt er van het al het weinige beschikbare water veel vervuild door de landbouw en steden.

  In eerste instantie zijn we erg teleurgesteld omdat we onze zinnen gezet hebben op het bezoeken van het Kruger NP. Maar in de totaal 9 dagen dat we in het park verblijven zien we prachtige taferelen. Dartelende neushoorns, leeuwen met prooi, fantastische giraffen, vele boksoorten, hele mooie vogels, wilde honden, een kameleon, kuddes olifanten enz……… We zijn erg onder de indruk van de prachtige neushoorns die we hier gezien hebben. Het is niet voor te stellen dat het stropen van o.a. deze dieren zo’n groot probleem is. Met name vanuit Mozambique schijnen de stropers erg actief te zijn en de rangers staan machteloos als het gaat om het beschermen van deze fantastische dieren.

  Het Kruger is een fantastisch park om in te kamperen. De kampen bevinden zich allemaal aan de rivier en zijn luxe en ruim opgezet. Je kunt er alles krijgen en er zijn zelfs supermarkten aanwezig. Alle kampeerplekken bevinden zich aan het hek van het park waardoor je ’s avonds en ’s nachts de geluiden goed kunt horen. Kortom, het waren geweldige dagen in het park en het voelt heel onwennig om er weer uit te zijn.

  Vanuit Nelspruit, waar we ons nu bevinden, rijden we verder naar het zuiden. We zijn erg benieuwd naar wat er komen gaat. Wat we tot nu toe hebben gezien is niet direct waar we ons prettig bij voelen. En dan met name de verschillen tussen blank en zwart. In de jaren 90 vierden de zwarten hun vrijheid, terwijl de blanken alleen maar opgelucht waren dat de grote verandering zich zonder massaal geweld had voltrokken. Na tientallen jaren van discriminatie en apartheidswetten die de geschoolde banen voor blanken reserveerden en de opleiding van zwarten belemmerden, werd het tijd dat de zwarten kansen kregen. Maar tot op de dag van vandaag zijn alle verwachtingen uitgebleven. Nu heerst er een gevoel onder de zwarten dat zij niet hebben gekregen waar ze op hoopten, terwijl de blanken vinden dat hen ten onrechte iets is afgenomen. Ze zijn bang, zitten achter de tralies van hun huizen, zien hun kinderen emigreren en stralen een defensieve houding uit.

En het bizarre is dat beide niet zonder elkaar kunnen. Het onderwijssysteem in Zuid-Afrika levert nl. niet voldoende geschoolde mensen op waardoor men afhankelijk blijft van buitenlanders met goede opleidingen. Maar dat weigert de huidige regering waardoor de economische groei erg achter blijft. Het AIDS probleem eist zijn tol onder de jongeren en de factor misdaad daarbij opgeteld maakt dat de toekomst van Zuid-Afrika er niet goed uitziet.

De blanken en de zwarten, ze leven in gescheiden werelden met hun volkomen verschillende gedachten en gevoelens omtrent Zuid-Afrika. En wij vragen ons af voor wie het afschaffen van de apartheid iets op heeft geleverd?